Ik zie, ik zie...
Zie jij ook wat ik zie?
Een tijdje geleden had ik een heel boeiend gesprek met een IBer van een school in het Noorden van het land over hoogbegaafdheid bij kinderen. De aanleiding van dit gesprek was mijn behoefte om te weten te komen, hoe leerkrachten en Ibers tegen het signaleren van hoogbegaafde kinderen aankijken. Welke problemen ze hierin ervaren en welke wens zij hierin hebben.
Uiteraard was zij niet de enige leerkracht of IBer die ik heb gesproken maar het enthousiasme van haar met betrekking tot het signaleren is me het meest bijgebleven. Eén spraakwaterval aan ideeën, vragen, ervaringen etc. Alles wat ik met haar heb besproken kwam ook in de andere gesprekken aan de orde. Ik zal hiervan een korte samenvatting proberen te geven.
Dualiteit
Wat me met name duidelijk is geworden, is de dualiteit ten aanzien van hoogbegaafdheid. De tegenstrijdige gevoelens in de bereidheid ten opzichte van begaafdheid.
Allereerst is er de bereid van iedere leerkracht om deze kinderen de juiste begeleiding en lesmateriaal aan te bieden. En dan komt de drempel. Een drempel die voor de ene leerkracht hoger is dan voor de andere. De drempel die leidt naar hoogbegaafdheid. Ik zie het als een deur die openstaat en achter die deur ligt het onbekende. Onbekend maakt onbemind. Wanneer je je op onbekend terrein moet gaan begeven, kun je je onbekwaam en onzeker gaan voelen. Onzekerheid en onbekwaamheid roept vele vragen op.
Krijg je geen concrete antwoorden?
Worden er op deze vragen geen concrete antwoorden gegeven, blijft het gevoel van onzekerheid en onbekwaamheid. De drempel waar overheen gestapt moet worden is de drempel van onzekerheid en onbekwaamheid. Voor de één voelt deze drempel vele malen hoger dan voor de ande
Hoogbegaafdheid is een vaag begrip. Wat houdt het precies in? Ook rust er nog vaak een taboe op. Zodra iemand zegt: "Ik ben hoogbegaafd", roept dit allerlei gedachtes op. Gedachtes zoals 'doe maar normaal dan doe je al gek genoeg', 'wat verbeeld jij je wel niet, dat je hoogbegaafd bent', 'heb je weer zo iemand die zijn kind of zichzelf hoogbegaafd vindt', 'elk probleem gedrag wordt maar gekoppeld aan hoogbegaafdheid' etc.
Vrees
Er heerst ook een vrees. Vrees voor het onbekende, het niet weten. Als ik een hoogbegaafd kind in de klas heb, dan moet ik er iets mee. Ik wil het misschien wel maar weet niet hoe en wat.
Wat ook tijdens de gesprekken duidelijk naar voren kwam, is het onbreken aan kennis. Het ontbreken van een protocol, een signaleringsinstrument, kennis over het signaleren en observeren, onderpresteerders en aanpasgedrag. Hoe ga je om met ouders die aangeven dat hun kind hoogbegaafd is.
Toesten en scores
Gelukkig zijn we ons er van bewust dat hoogbegaafde kinderen niet altijd naar voren komen door hun goede resulaten. Als kinderen niet door goede resultaten te signaleren zijn, hoe signaleer je ze dan wel? Hoe kijk je en wat zie je of wat moet je zien?
Doosje HB
Om het signaleren van hoogbegaafde kinderen gemakkelijker te maken, om over hoogbegaafde kinderen in gesprek te komen heb ik 'Doosje HB' ontwikkelt.
Het is een mooi stevig doosje geworden (al zeg ik het zelf). Het doosje bevat 57 gesprekskaarten waar stelling op staan, die gekoppeld zijn aan leer-, sociaal en emotionele ingredienten van hoogbegaafde kinderen die hun potentieel niet volledig kunnen inzetten.
Cursus
Om te weten welke signalen je bij hoogbegaafde kinderen kunt waarnemen, wat hoogbegaafdheid betekent, om het taboe te doorbreken, heb ik een cursus signaleren ontwikkeld. De cursus is praktijk gericht en gekoppeld aan het 'Doosje HB'. Iedereen die deelneemt aan de cursus, ontvangt het doosje.